F-35 Lightning II (JSF)

[Section31]

Kamer stemt in met doorgang JSF-project

Nederland blijft betrokken bij de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter (JSF). Het minderheidskabinet krijgt steun van de ChristenUnie, LPF en SGP. De oppositie wilde eigenlijk dat dit kabinet geen besluiten meer zou nemen over de JSF.

Door de meerderheid kan de volgende fase van de onwikkeling van de opvolger van de F-16 beginnen. Het kabinet vindt het vooral belangrijk dat de Nederlandse industrie deel blijft nemen aan de ontwikkeling van de JSF. Volgens staatssecretaris Van der Knaap zal de prijs van de straaljager straks dan lager zijn voor Nederland.

Over die prijs is overigens veel te doen. Omdat nog niet duidelijk is hoeveel de JSF gaat kosten, kan deze volgens de Rekenkamer wel eens heel duur uitpakken. Maar het ministerie van Defensie bestrijdt deze lezing en zegt dat Nederland precies weet wat de kostenstijging inhoudt.

Overigens heeft Nederland geen verplichting om de JSF ook daadwerkelijk te kopen.

Lijkt me een goede zaak dat we hiermee doorgaan.

Tegen 2015 is de F-16 aan vervanging toe en de F-35 is de beste mogelijkheid voor Nederland waarmee we bovendien veel kennis opdoen en opdrachten krijgen vanuit het buitenland.

[captain crash]

Ik vond het in beginsel al onzinnig, maar toen we een tijd terug eenmaal a gezegd hadden vind ik ook dat we nu b moeten zeggen (om heel veel verschillende redenen).

[Section31]

Maar jij bent voor opdoeking van de complete defensie toch?

[Visitor1982]

Onzinnig project. Kost vele miljoenen die beter in onderwijs, milieu en de gezondheidszorg gestoken kunnen worden. Het Nederlandse defensie departement mag opgeheven worden. We moeten naar 1 EU legermacht gaan, daar mag Nederland wel wat aan bijdragen.

[captain crash]

Maar jij bent voor opdoeking van de complete defensie toch?

Jah, maar punt is als je ergens eenmaal aan begonnen bent moet je er niet bij de minste of geringste tegenslag of wat dan ook weer mee stoppen. Het ermee beginnen was in mijn ogen een fout, maar datzelfde geldt voor een aantal andere keuzes uit het verleden rond ons leger (en andere zaken). Eenmaal a is ook b.

[Section31]

Onzinnig project. Kost vele miljoenen die beter in onderwijs, milieu en de gezondheidszorg gestoken kunnen worden. Het Nederlandse defensie departement mag opgeheven worden. We moeten naar 1 EU legermacht gaan, daar mag Nederland wel wat aan bijdragen.

Compleet onrealistisch op dit moment, iets wat de komende jaaaaaren zeker nog niet gaat gebeuren! (Als het al ooit zover komt)

Bovendien staat het helemaal los van deze discussie.

Nederland heeft op dit moment een verplichting ten opzichte van de NAVO om een bepaald procent van de begroting per jaar in defensie te steken. Dat haalt Nederland echt maar net, dus zoveel geld gaat er niet eens in.
Daarnaast blijft Nederland komende jaren actief in het buitenland en ik vind dat wij als welvarend land verplicht zijn om ons leger met een goede uitrusting op pad te sturen. En niet in 30/40 jaar oude vliegtuigen die van ellende uit de lucht gaan vallen.
De F-16 is over max. 10 jaar gewoon op en zal vervangen moeten worden. De F-35 als multi-role fighter vervult de eis als opvolger van de F-16.

[R2D2]

[Lijkt me een goede zaak dat we hiermee doorgaan.

Tegen 2015 is de F-16 aan vervanging toe en de F-35 is de beste mogelijkheid voor Nederland waarmee we bovendien veel kennis opdoen en opdrachten krijgen vanuit het buitenland.

mij ook;
mits er hard en daadkrachtig wordt onderhandeld om ook daadwerkelijk tegenorders binnen te slepen!

[Visitor1982]

Onzinnig project. Kost vele miljoenen die beter in onderwijs, milieu en de gezondheidszorg gestoken kunnen worden. Het Nederlandse defensie departement mag opgeheven worden. We moeten naar 1 EU legermacht gaan, daar mag Nederland wel wat aan bijdragen.

Compleet onrealistisch op dit moment, iets wat de komende jaaaaaren zeker nog niet gaat gebeuren! (Als het al ooit zover komt)

Bovendien staat het helemaal los van deze discussie.

Nederland heeft op dit moment een verplichting ten opzichte van de NAVO om een bepaald procent van de begroting per jaar in defensie te steken. Dat haalt Nederland echt maar net, dus zoveel geld gaat er niet eens in.
Daarnaast blijft Nederland komende jaren actief in het buitenland en ik vind dat wij als welvarend land verplicht zijn om ons leger met een goede uitrusting op pad te sturen. En niet in 30/40 jaar oude vliegtuigen die van ellende uit de lucht gaan vallen.
De F-16 is over max. 10 jaar gewoon op en zal vervangen moeten worden. De F-35 als multi-role fighter vervult de eis als opvolger van de F-16.

Wat mij betreft stappen we uit de NAVO. Wat mij betreft wordt in ieder geval elke militaire band met Amerika verbroken. Klinkt nogal SP-achtig dit, dat zie ik ook. Ik geloof niet in oorlog en geweld. Ik geloof wel in een EU-macht die defensief handelt.

[Punisher]

de JSF/F35 is echt niet de enige potentiele opvolger van de F-16, zo heb je bv. ook de Eurofighter Typhoon, MIG, Sukhoi, enz

Deze vliegtuigen komen tenminste af!
Software van de JSF word zeker duke nukem forever :/

[Section31]

de JSF/F35 is echt niet de enige potentiele opvolger van de F-16, zo heb je bv. ook de Eurofighter Typhoon, MIG, Sukhoi, enz

Defensie heeft meerdere vliegtuigen overwogen uitgezonderd Russische kisten.

De Eurofighter Typhoon is geen multirole jachtvliegtuig maar een Air Superiority fighter, niet wat Nederland zoekt. De Eurotyphoon is ontworpen eind jaren 80, na veel uitstel pas de eerste vlucht in 1994 en het VK heeft begin 2006 eindelijk de eerste Eurofighters ontvangen! Maar het boordkanon kan niet worden gebruikt want dat heeft een negatief effect op de vliegprestaties.
De kosten van het Eurofighter Typhoon project zijn flink uit de klauwen gelopen en ook de Duitsers schijnen er niet tevreden over te zijn:

"In 2004 German newspapers reported that the few Eurofighters in service with the Luftwaffe did not then meet specifications. Because of technical difficulties, the aircraft was reportedly only allowed to take off without cannon ammunition and at moderate temperatures."

Daarnaast is de Eurotyphoon per stuk duurder dan de F-35 en gooi je heel veel geld weg die nu al in de ontwikkeling is gestoken van de F-35.

Deze vliegtuigen komen tenminste af!

En de F-35 niet?

Software van de JSF word zeker duke nukem forever

[R2D2]

Ik geloof niet in oorlog en geweld.

ik geloof in het feit dat er mensen zijn die in oorlog en geweld geloven;
daarom zoek ik geen ruzie, maar zorg ik dat ik mijzelf zeker kan verdedigen;
compleet vertrouwen op dat jouw geweldloze instelling anderen ervan overtuigt hetzelfde te doen is een beetje wereldvreemd;
een onbewapend land kan zelfs uitlokken tot inname!

en over die paneuropese strijdkracht: dat is ook mijn droom;
maar we konden - en kunnen - als verenigd europa het nauwelijks eens worden over een gezamelijke munt!
hoe denk je een strijdmacht samen te stellen op die wijze?

[Mr Hayes]

Wat mij betreft stappen we uit de NAVO. Wat mij betreft wordt in ieder geval elke militaire band met Amerika verbroken. Klinkt nogal SP-achtig dit, dat zie ik ook. Ik geloof niet in oorlog en geweld. Ik geloof wel in een EU-macht die defensief handelt.

Oooh god. Daar hebben we hem weer. Bij jou ontbreekt ook IEDER gevoel voor realisme. Mag ik referen aan het kabinet Colijn uit de jaren 30 van de vorige eeuw die een stricte Zwitserland-achtige neutraliteit nastreefte? Een kabinet dat zich nix aantrok van de binnenlandse veiligheidsdienst en wel dacht dat WO II aan Nederland voorbij zou gaan.

Tuurlijk..........dit is decennia geleden. Maar hiermee wil ik wel zeggen dat we ook in deze eeuw er niet aan kunnen ontkomen om in ieder geval een kleine defensiemacht te houden. Misschien is een sterke binnenlandse veiligheidsdienst met betrekking tot de huidige terroristische dreigingen ook erg belangrijk.

Verder maakt bovenstaand voorbeeld ook één ding erg duidelijk: Laten we in GODSNAAM realistische argumenten gebruiken en niet als Pipo Marijnissen gaan schreeuwen en kankeren op Amerika. Tuurlijk, Bush is slecht bezig nu....maar vorige Amerikaanse regeringen (Reagan, Bush Sr. en Clinton) hadden het bij hun militaire acties vaak wèl bij het rechte eind.

En dan nog dit. We moeten onze plaats in de wereldpolitiek nu eens beter kennen hoor. Een militair aandeel in de oorlog in Irak heeft Nederland NIET. Daar was de regering Balkenende tegen. Dat kun je je als ministaatje op planeet Aarde nog veroorloven. Maar terugtrekken uit de NAVO is absoluut onmogelijk. Het 'weggooien' van VN en NAVO verdragen resulteren in zeer zware miljardenboetes. Om nog maar niet te spreken van verregaande isolatie in de wereldpolitiek. Economische sancties vanuit Amerika zouden ons zwaar kunnen treffen.

Wat dat betreft leef ik liever in Nederland. Een beetje heen-en-weer schipperen tussen het radicaal geworden Amerika en het VK enerzijds, en de meer pascifistische landen (Duitsland, Rusland, Frankrijk) anderzijds doet ons niets meer dan goed. Dat heet slimme diplomatie. Die domme Belgen doen dan anders. Die schreeuwen moord en brand. Die doen niet mee aan militaire vredesmissie AT ALL. Met als gevolg dat België economisch gezien geïsoleerder is geraakt dan Nederland.

Dus Marnix? Niet zo gek praten. En alsjeblieft..als je gaat reageren op dit bericht, snij dan niet enkele zinnetjes uit m'n stuk die je dan weer op de meest onjuiste manier gaat quoten. Ik hoop dat je reageert op m'n betoog. Verder geef ik jou nog een stemadvies: Stem tegen (D66), stem SP! Maar hoe kun je nu nog tegen D66 stemmen als die pipopartij op NUL zetels staat........

[Visitor1982]

Ik vind niet dat Nederland een defensiemacht nodig heeft. Zo simpel is het voor mij. Ik zie graag een EU-defensiemacht. Daar mag Nederland dan best wel iets aan uitgeven (wel minder dan nu). Amerika is zo belangrijk geworden omdat wij (de EU bijv.) Amerika zo belangrijk hebben gemaakt! Wij kunnen dat ook weer afbreken. Ik vind Amerika gewoon zelf op dit moment de grootste as van het kwaad. Lappen zelf allerlei mensenrechten aan hun laars. Schandalig. Daar moeten wij als 'fatsoenlijk' land niks mee te maken willen hebben. Dat is mijn mening en daar blijf ik voor staan.
Ik zeg wat ik zou willen, wat kan mij dat schelen of dat realistisch is in jouw ogen? Boeit mij dat!

Die terorrismedreiging... Ook de grootste bullshit die er is. Er is ALTIJD terreur geweest. Die terreurdreiging is absoluut niet groter dan bijv. 10 jaar geleden...

Tja, de politici willen wel graag dat mensen dat denken. Wat dan kunnen ze onder de mom van veiligheid de rechten en privacy van burgers steeds verder inperken... Bovendien, angst is het grootste machtsmiddel van de politiek. Was het eerst Democratie vs. Communisme, nu is het het 'vrije' Westen tegen de Moslims.

Ik pik die beperkingen van vrijheid i.i.g. niet en ik heb geen angst voor terreur. Voelt lekker!

[Vis]

En ik wil wereldvrede en 5 miljoen op m'n bankrekening. Dat is mijn mening en daar blijf ik voor staan.

[Mr Hayes]

Ik vind niet dat Nederland een defensiemacht nodig heeft. Zo simpel is het voor mij. Ik zie graag een EU-defensiemacht. Daar mag Nederland dan best wel iets aan uitgeven (wel minder dan nu). Amerika is zo belangrijk geworden omdat wij (de EU bijv.) Amerika zo belangrijk hebben gemaakt! Wij kunnen dat ook weer afbreken. Ik vind Amerika gewoon zelf op dit moment de grootste as van het kwaad. Lappen zelf allerlei mensenrechten aan hun laars. Schandalig. Daar moeten wij als 'fatsoenlijk' land niks mee te maken willen hebben. Dat is mijn mening en daar blijf ik voor staan.
Ik zeg wat ik zou willen, wat kan mij dat schelen of dat realistisch is in jouw ogen? Boeit mij dat!

Die terorrismedreiging... Ook de grootste bullshit die er is. Er is ALTIJD terreur geweest. Die terreurdreiging is absoluut niet groter dan bijv. 10 jaar geleden...

Tja, de politici willen wel graag dat mensen dat denken. Wat dan kunnen ze onder de mom van veiligheid de rechten en privacy van burgers steeds verder inperken... Bovendien, angst is het grootste machtsmiddel van de politiek. Was het eerst Democratie vs. Communisme, nu is het het 'vrije' Westen tegen de Moslims.

Ik pik die beperkingen van vrijheid i.i.g. niet en ik heb geen angst voor terreur. Voelt lekker!

Goed zo Pipo. Screeeuw 't eruit!

[Miriam]

uhm.......Worldpeace

[R2D2]

kunnen we alsjebleift wat beter onderbouwde reacties (blijven) plaatsen i.p.v. al die one-liners?

dankjulliewel

[Visitor1982]

Ik vind niet dat Nederland een defensiemacht nodig heeft. Zo simpel is het voor mij. Ik zie graag een EU-defensiemacht. Daar mag Nederland dan best wel iets aan uitgeven (wel minder dan nu). Amerika is zo belangrijk geworden omdat wij (de EU bijv.) Amerika zo belangrijk hebben gemaakt! Wij kunnen dat ook weer afbreken. Ik vind Amerika gewoon zelf op dit moment de grootste as van het kwaad. Lappen zelf allerlei mensenrechten aan hun laars. Schandalig. Daar moeten wij als 'fatsoenlijk' land niks mee te maken willen hebben. Dat is mijn mening en daar blijf ik voor staan.
Ik zeg wat ik zou willen, wat kan mij dat schelen of dat realistisch is in jouw ogen? Boeit mij dat!

Die terorrismedreiging... Ook de grootste bullshit die er is. Er is ALTIJD terreur geweest. Die terreurdreiging is absoluut niet groter dan bijv. 10 jaar geleden...

Tja, de politici willen wel graag dat mensen dat denken. Wat dan kunnen ze onder de mom van veiligheid de rechten en privacy van burgers steeds verder inperken... Bovendien, angst is het grootste machtsmiddel van de politiek. Was het eerst Democratie vs. Communisme, nu is het het 'vrije' Westen tegen de Moslims.

Ik pik die beperkingen van vrijheid i.i.g. niet en ik heb geen angst voor terreur. Voelt lekker!

Goed zo Pipo. Screeeuw 't eruit!

Tja, dat is dus de inhoudelijk reactie van een conservatieve VVD'er.

Snap ook totaal niet wat er mis is met idealisme. Je weet waarschijnlijk niet eens wat het inhoudt.

[R2D2]

er is niets mis met idealisme!
maar zonder een gezonde dosis realisme, kan idealisme dodelijk zijn.

keep your eyes on the stars
and you feet on the ground

[Mr Hayes]

Ik vind niet dat Nederland een defensiemacht nodig heeft. Zo simpel is het voor mij. Ik zie graag een EU-defensiemacht. Daar mag Nederland dan best wel iets aan uitgeven (wel minder dan nu). Amerika is zo belangrijk geworden omdat wij (de EU bijv.) Amerika zo belangrijk hebben gemaakt! Wij kunnen dat ook weer afbreken. Ik vind Amerika gewoon zelf op dit moment de grootste as van het kwaad. Lappen zelf allerlei mensenrechten aan hun laars. Schandalig. Daar moeten wij als 'fatsoenlijk' land niks mee te maken willen hebben. Dat is mijn mening en daar blijf ik voor staan.
Ik zeg wat ik zou willen, wat kan mij dat schelen of dat realistisch is in jouw ogen? Boeit mij dat!

Die terorrismedreiging... Ook de grootste bullshit die er is. Er is ALTIJD terreur geweest. Die terreurdreiging is absoluut niet groter dan bijv. 10 jaar geleden...

Tja, de politici willen wel graag dat mensen dat denken. Wat dan kunnen ze onder de mom van veiligheid de rechten en privacy van burgers steeds verder inperken... Bovendien, angst is het grootste machtsmiddel van de politiek. Was het eerst Democratie vs. Communisme, nu is het het 'vrije' Westen tegen de Moslims.

Ik pik die beperkingen van vrijheid i.i.g. niet en ik heb geen angst voor terreur. Voelt lekker!

Goed zo Pipo. Screeeuw 't eruit!

Tja, dat is dus de inhoudelijk reactie van een conservatieve VVD'er.

Snap ook totaal niet wat er mis is met idealisme. Je weet waarschijnlijk niet eens wat het inhoudt.

Ik heb m'n zegje toch gedaan? Met duidelijke onderbouwingen? Ik heb geen zin meer in over-en-weer discussies met jou. Mensen hier denken dan: "Oohw, daar heb je die twee homo's weer". Dat heeft dus nix met conservatieve 'typische' VVD-standpunten te maken. Dat zijn jouw woorden weer. Woorden die kant nog wal staan, vooral met betrekking op m'n betoog. Kortom: Je doet maar Marnix. Maar als het in het vervolg om jou draait dan doe ik EERST m'n zegje en daarna blijf ik maar one-liners posten. Je hebt toch een bord voor je hoofd .

[Visitor1982]

er is niets mis met idealisme!
maar zonder een gezonde dosis realisme, kan idealisme dodelijk zijn.

keep your eyes on the stars
and you feet on the ground

Oh absoluut! Daar ben ik het helemaal mee eens. Ik zei ook alleen wat ik graag zou willen, niet of dat binnen nu en morgen haalbaar is.

En @ Gert: lijkt me goed om vanaf nu niet meer te reageren op elkaar wanneer we persoonlijke opmerkingen maken.

[Section31]

Van der Knaap tekent voor nieuwe fase JSF

WASHINGTON - Staatssecretaris Cees van der Knaap (Defensie) heeft dinsdag in Washington een overeenkomst getekend om verdere stappen te kunnen zetten bij de ontwikkeling van het gevechtsvliegtuig Joint Strike Fighter (JSF).

Dit vliegtuig wil Nederland als opvolger van de F-16. Van der Knaap ondertekende de overeenkomst samen met zijn Amerikaanse ambtsgenoot Gordon England. Het JSF-project komt daarmee na de ontwikkelingsfase in een stadium van productie. Aan het project nemen negen landen deel, behalve Nederland deVerenigde Staten, Groot-Brittannië, Italië, Turkije, Australië, Canada, Noorwegen en Denemarken.

bron: Nu.nl

[Section31]

Joint Strike Fighter maakt eerste vlucht

DRIEBERGEN - De F-35 Lightning II, alias Joint Strike Fighter (JSF), heeft vrijdag (15 december) voor het eerst gevlogen. De eerste vlucht duurde 35 minuten, waarbij een hoogte bereikt werd van 15.000 ft (4.572 m). Op deze hoogte werden verschillende systemen getest. De nu vliegende Lightning II is ontworpen voor normale starts en landingen (conventional takeoff and landing, CTOL). Het vliegtuig werd tijdens de vlucht begeleid door twee F-16’s en een F/A-18 Hornet.

Eerder deze week waren taxiproeven uitgevoerd ter voorbereiding op de eerste vlucht. Lockheed Martin voerde hierbij de snelheid op tot bijna 150 kilometer per uur. De F-35 Lightning II heeft de sterkste motor ooit in een gevechtsvliegtuig geïnstalleerd, een Pratt & Whitney F135. Het GE-Rolls-Royce Fighter Engine Team werkt momenteel aan een tweede motorvariant voor de F-35, de F136.

De Lightning II wordt gerekend tot de vijfde generatie gevechtsvliegtuigen. Het toestel is ontworpen om hele reeksen bestaande vliegtuigen als AV-8B Harriers, A-10s, F-16s, F/A-18 Hornets , Britse United Harrier GR.7s en Sea Harriers te vervangen. De Amerikaanse luchtmacht en marine, de Britse Royal Air Force en de Royal Navy zijn voornemens 2,581 F-35s te bestellen. Italië, Nederland, Turkije, Canada Australië, Denemarken en Noorwegen 'gaan' voor nog eens 700 vliegtuigen.

bron: luchtvaartnieuws.nl

[Section31]

JSF helmet mounted display revealed

Lockheed Martin has begun flying the F-35 Joint Strike Fighter with the helmet-mounted display (HMD) system that will be the primary source of flight information for pilots of the stealthy combat aircraft.


Developed by Vision Systems International (VSI), the HMD was used by chief test pilot Jon Beesley for the first time last week, on the 10th test flight of the F-35. Previous sorties were flown using only head-down instruments as the F-35 is the first fighter in decades to fly without head-up display (HUD).


The HMD provides a “virtual HUD” capability, says VSI, presenting flight symbology as well as displaying day and night imagery from the F-35’s 360° distributed-aperture infrared sensor and electro-optical targeting sensor.


http://i18.tinypic.com/30vn7gj.jpg

Replacing the HUD with a helmet-mounted display requires precise head tracking and low-latency graphics processing, says VSI, the joint venture between Elbit Systems’ company EFW and Rockwell Collins that produces the Joint Helmet-Mounted Cueing System used in current US fighters.

Developing the JSF HMD has presented tough challenges, particularly clearing the helmet-mounted optics for safe ejection at speeds up to 450kt (830km/h). VSI says the HMD demonstrated structural integrity up to 600kt in tests leading to flight certification.

The Halo look...

[Section31]

Strijd opvolger F-16 laatste fase in

De strijd om de opvolger van het gevechtsvliegtuig F-16 gaat een spannende fase in. Morgen krijgt Defensie zowel van Lockheed Martin als van Saab actuele informatie over hun aanbod voor de levering van een nieuw vliegtuig.

Die gegevens vormen de opmaat tot een definitieve keuze van de politiek, in 2010. De Amerikaanse vliegtuigfabrikant ontwikkelt de F-35 Lightning II, ook bekend als de Joint Strike Fighter (JSF). Het Zweedse concern komt met de Gripen Next Generation, een vernieuwde variant van een vorig, ontoereikend toestel. Naar verluidt zal Saab tegelijk met voorstellen komen die gunstig uitpakken voor de werkgelegenheid in Nederland. Met de JSF is dat al het geval. Dinsdag geeft de Zweedse fabrikant een toelichting op zijn aanbod.

Twee andere potentiële kandidaten, Dassault en een Europees consortium, weigerden de vragenlijst over hun Rafale en de Eurofighter in te vullen, waardoor die definitief lijken af te vallen. Tot verdriet van de PvdA, want die wil uit zo veel mogelijk toestellen een keuze kunnen maken.


JSF
De actuele evaluatie van de kandidaten was afgesproken in het regeerakkoord, vooral om de PvdA gunstig te stemmen. De vorige kabinetten zetten jaren geleden al volop in op de JSF. Tegenover de tot dusver bijna 1 miljard euro die Nederland in het project investeerde, staat straks een lagere aanschafprijs van de Lightning II en profijt voor de Nederlandse industrie met afgeleide orders voor het geavanceerde jachttoestel.

Uiteindelijk zal de Staat naar verwachting 5,7 miljard euro in de JSF steken, voor 85 JSF-toestellen. Recent onderzoek van het adviesbureau PriceWaterhouseCoopers gaf aan dat de deelname van Nederland aan de JSF-ontwikkeling de economie tot 2052 ongeveer 10 miljard euro zal opleveren.

Raar dat Dassault en de tent achter de Eurofighter niet meer mee willen dingen naar deze order.
Dassault raakt z'n Rafale's al niet aan de straatstenen kwijt en de Eurofighter is ook niet onomstreden bij de Duitsers en Engelsen.

[Jim]

En ik wil wereldvrede en 5 miljoen op m'n bankrekening. Dat is mijn mening en daar blijf ik voor staan.

en de keus voor de jsf draaien ze echt niet meer om

[Section31]

Nou strikt gezien is die keuze natuurlijk nog niet gemaakt. Nederland heeft mee gefinancieerd aan het ontwikkelingstraject, in ruil daarvoor zijn verschillende Nederlandse bedrijven nu verantwoordelijk voor onderdelen van het vliegtuig. (Hetzelfde heeft Nederland gedaan bij de Rafale, maar deze is ook nooit aangeschaft).

De Gripen is ook nog in de running, maar dat de F35 torenhoog favoriet is lijkt me wel duidelijk.