Fragmentatie van de Nederlandse politiek

[HorckDude]

Een probleem waar de Nederlandse politiek nu tegenaan kijkt is de fragmentatie: i.p.v. 3 grote partijen (CDA, PvdA en VVD) en een paar kleintjes lijken de kiezers steeds meer verdeeld. De politieke barometer van gisteren peilde een hypothetische kamerverkiezing als volgt:

(cijfers zijn zetelaantallen)
CDA - 36
PvdA - 25
SP - 21
VVD - 18
PVV - 14
Verdonk - 11
GL - 8
CU - 8
D66 - 5
SGP - 2
PvdD - 2

Maar liefst zes partijen met meer dan 10 zetels, en geen een met meer dan 40! De huidige coalitie zou met 69 zetels geen kamermeerderheid hebben. Als we kijken naar alternatieven:

Een volledig links kabinet is onmogelijk. Zelfs met een 5-partijencoalitie PvdA-SP-GL-D66-PvdD, zijn er maar 61 zetels. 15 te weinig. En dat brengt ons al bij de eerste conclusie: alleen VVD en CDA kunnen die zetels leveren, en aangezien VVD uitgesloten is in een kabinet met de SP moet het toekomstige kabinet wel het CDA bevatten. Zowel links als rechts zijn er niet genoeg zetels om zonder het CDA een formatie te starten. Balkenende zou dus zijn 5e kabinet kunnen krijgen.

Centrum-links zou dan dus kunnen als het CDA erbij betrokken wordt: CDA-PvdA-SP levert 82 zetels op. In 2006 lukt het Hoekstra niet om hen bij elkaar te brengen, dus het is maar de vraag hoe dat in de toekomst zal zijn.

Een kabinet over rechts kan statistisch gezien: CDA-VVD-PVV-Verdonk = 79 zetels. Maar ik kan me niet voorstellen dat CDA en VVD daaraan mee zouden willen werken. Lijkt me bovendien een uiterst polariserend kabinet.

Andere opties zijn centrumcoalities:
1) Het huidige kabinet aangevuld met GroenLinks: CDA-PvdA-CU-GL = 77 zetels. Maar een coalitie met twee christelijke partijen en GroenLinks lijkt me wel twijfelachtig qua stabiliteit. Eventueel zou er i.p.v. GL D66 kunnen worden toegevoegd, mits een van de partijen twee zetels extra haalt.

2) De voormalige grote-drie werken samen in een unieke 'grand coalition' naar Duits voorbeeld: CDA-PvdA-VVD zorgen samen voor 79 zetels. Qua stabiliteit waarschijnlijk het beste. Alle partijen hebben in het verleden met elkaar samengewerkt in kabinetten, dus in theorie zou het moeten kunnen.

Hoe dan ook: coalitievorming gaat lastig worden. En als er een coalitie is: hoe lang kan deze dan standhouden?
Mits er iets veranderd natuurlijk. Wat er bijvoorbeeld gedaan kan worden is het instellen van een kiesdrempel: een minimum aan stemmen dat behaald moet worden om in de kamer te komen. Daarmee worden de kleine partijen (SGP, PvdD, GL, D66) uit de kamer gehoord en worden de andere partijen groter, zodat er een stabielere coalitie, en dus daadkrachtigere regering kan komen. Maar willen we wel een dergelijke situatie, waarin bijv. de 5% GroenLinks stemmers in Nederland feitelijk in zinloze stem maken?

En als we dat niet willen? Hoe houden we Nederland dan bestuurbaar en voorkomen we dat we in Italiaanse toestanden terecht komen waar elk jaar wel eens het kabinet uit elkaar valt?

Ideeën over het invoeren van een kiesdrempel? Of zijn er alternatieven?

[Trutgras]

Jan Pronk (ik denk dat het Jan Pronk was) maakte laatst een mooie vergelijking met coalities Frankrijk in de negentiende eeuw. De steeds groter wordende radicale partijen weigerden om compromissen te sluiten en te besturen, terwijl de steeds minder populair wordende redelijke partijen tot elkaar veroordeeld waren. Hierdoor kwam er na iedere verkiezing toch weer dezelfde regering - want dat waren de enige mensen die bereid waren om met elkaar te praten - en werden de kiezers nog bozer op de politiek, waardoor ze nog meer op de extreme partijen gingen stemmen, etc. In Nederland zijn het dan PVV, Verdonk, SP en PvdD die zich te extreem opstellen en coalitievorming onmogelijk maken omdat het niet cool is om een stap toe te geven.

Dat is geen normale of onvermijdelijke toestand. In Amerika is het volgens mij juist helemaal niet cool om extreem genoemd te worden en is bipartisan een compliment.

Ik kan niet echt een reactie in regels bedenken, maar hier is een mogelijke reactie in retoriek: een of andere spinnert bedenkt een kreet die ongeveer gelijk staat aan het draaikont over Bos, maar dan met de strekking dat de radicalen hun verantwoordelijkheid niet nemen. Angsthaas ofzo. En die kreet dan te pas en te onpas spuien. "De thuiszorg heeft niet genoeg geld" - "Angsthaas!" "Ik heb d'r zo'n last van dat mensen een extra laagje textiel op hun hoofd dragen" - "Angsthaas!"

[Jim]

Gisteren maakten we toevallig de vergelijking dat de regering gelijkenissen begint te vertonen met lagere overheden: de effectiviteit/efficientie/daadkracht van de regering begint erg te lijken op de reeds langer bestaande assumpties over de overige (kleinere) overheden. Om het een naam te geven; de regering valt zo langzamerhand ook onder het algehele idee over ambtenaren: 'hij mag/kan/wil niet zoveel; wat een wanbeleid bij de overheid'.

Dat idee is, zeker bij lagere overheden, deels gestoeld op waarheid en is daar bovenop self-fulfilling en self-sustaining; in de regering en bij het volk. Mede door ons stemgedrag (de domme horde) en opvattingen in de maatschappij die ook doordreunen in de politiek ('de regering luistert niet') wordt dit idee, die werkopvatting, gestimuleerd. Dit uit zich in onverzettelijkheid, verharding en kleine partijen in de politiek; een herverdeling van de maatschappij in de politiek.

Is het niet eens tijd de algehele werkwijze van de overheid over een andere boeg te gooien in grote lijnen? Te zorgen dat de overheid beter in staat is haar volk te volgen en dat in goede banen te leiden?

De overheid als organisatie valt te vergelijken met een bedrijf. Er is een interne en een externe organisatie. Extern hebben ze te maken met het volk/ de klanten. Het interne draait hierop.
De essentie van het werken van de overheid lijkt mij de juiste: goed nadenken alvorens doordacht te doen en dat hele proces goed in de gaten houden. Er is teveel algemeen, financieel belang (etc. etc.) om net als een ander groot bedrijf maar eens een 'doordachte risicovolle stap' te doen.

Maar het is noodzaak voor de regering om dynamisch te zijn net als bedrijven in sectoren die werken met complexe problemen. Zij die goede processen in werking hebben qua flexibiliteit en kennis winnen die strijd. De overheid zou zich op een zelfde wijze moeten organiseren. Het logge apparaat zou van bovenaf een veranderings impuls moeten geven die de lagere overheden langzamerhand overnemen.

Dit is een cultuur kwestie. De overheden moeten anders denken en andere processen volgen. Dat is niet makkelijk realiseerbaar, zeker gezien het feit dat in een logge organisatie een dynamischer beleid goedgekeurd moet worden (dat kost meerdere kabinetten gok ik zo )
Maar goed voorbeeld doet goed volgen door lagere overheden en de kiezers. Als een dergelijke opvatting eenmaal staat en gecontinueerd wordt (en niet iedere 4 jaar wordt aangepast) is de politiek beter in staat om veranderingen in de maatschappij door te laten werken in haar apparaat zonder dat het iedere keer weer verstrekkende gevolgen heeft voor de overheid en haar functioneren.

Tijden veranderen en het is wel eens tijd voor vernieuwing in overheidsbeleid !

[Trutgras]

@Jim: De vergelijking met een bedrijf gaat mank omdat overheid per definitie een dwingend monopolie is. Klanten kunnen er niet voor kiezen om het product Burgerschap te kopen of niet. Je krijgt het, en je moet het ermee doen. Ook als je niet stemt ben je gehouden aan wetten en belastingen.

Je hebt het over vernieuwingen en veranderingen in grote lijnen. Maar wat betekent dat nou concreet? Een gekozen premier? Kiesdrempel? Stemmen op coalities? Een ander formatieproces? Postbus 51 spotjes om de politieke cultuur te veranderen?

Als je inzet op een spontane massale mentaliteitsverandering waarbij amtenaren vanzelf beter gaan nadenken en harder werken, dan moet ik zeggen dat ik dat niet zie gebeuren. En dan nog zie ik niet hoe het maken van coalities er makkelijker van zou worden.

[EMH]

Ik ben alleen benieuwd hoe lang die partij van Wilders stand blijft houden
Die man schreeuwt alleen mar wat en moet steeds weer harder schreeuwen om aandacht te krijgen, dat houdt een keer op.

[R2D2]

als er daarentegen een aanslag op hem wordt gepleegd die ie overleeft, verdubbelt zijn partijgrootte ineens;
als dat een paar weken voor nieuwe verkiezingen gebeurt...

reality is stranger than fiction

[Aaargh]

Ik ben alleen benieuwd hoe lang die partij van Wilders stand blijft houden
Die man schreeuwt alleen mar wat en moet steeds weer harder schreeuwen om aandacht te krijgen, dat houdt een keer op.

Ik denk niet dat jij zomaar wat roept. Hij speelt precies in waar veel Nederlanders twijfel/angst over hebben. En hij brult het hardst over Moslims en de Islam. Toch wel het engste wat NL op dit moment door maakt... [/sarcasm]

Off-topic gal spuien:
Waar ik me persoonlijk aan stoor in NL is de slappe houding en meest erge: geen visie. Dit kabinet spant de kroon maar vele vorige kabinetten was ook een drama. Als ik er een onderwerp uit mag kiezen: Millieu. Het interesseert ze allemaal geen fuck. Wanneer je alleen al kijkt naar de hoeveelheid accijns op brandstof/aanschaf auto. Met dat geld zou je alle verkeersproblemen kunnen oplossen. Nederland kunnen voorzien van een hypermoderne openbaarvervoersysteem en per saldo 50% van de energie groen kunnen maken (subsidie zonnepanelen, wind/golf energie). Maar wat doen ze? Ze duwen alles in de algemene middelen. Schunnig. Zeker nu het systeem een wijziging (rekening rijden) ondergaat waardoor de provincie voor nood een nieuwe belasting in het leven moet roepen...

Ik ben harstikke getikt dat ik hier nog woon...

[R2D2]

geen visie

helemaal mee eens!
ik kan mijn verhaaltje over de zuiderzeelijn, het vliegveldeiland in het ijsselmeer, het gebrek aan innovatie-ondersteuning, etc. weer gaan afdraaien, maar ik ben er moe van...

Ik ben harstikke getikt dat ik hier nog woon...

helaas kan ik niet iets heel speciaals en heb ik net iets te veel wortels in Nederland geslagen om nog snel even te emigreren;
als ik tien jaar jonger was, zonder hypotheek en vaste baan, dan wist ik het wel...
misschien kan ik over een jaar of 6 nog een expat-baan in de wacht slepen in een of ander Chinees-sprekend gebied...

[Trutgras]

Een probleem waar de Nederlandse politiek nu tegenaan kijkt is de fragmentatie: i.p.v. 3 grote partijen (CDA, PvdA en VVD) en een paar kleintjes lijken de kiezers steeds meer verdeeld.

Nog even terugkomen op waar dit topic oorspronkelijk over ging. Ik weet eigenlijk nog niet zo zeker of ik de onderliggende aanname accepteer.

Ten eerste waren er de afgelopen decennia al veel vaker stapels splinterpartijen en partijtjes. Dat is soms opgelost doordat het partijtje in kwestie roemloos ten onder ging, wat ik met PvdD nog wel zie gebeuren, en soms ontstonden er fusiepartijen zoals Groenlinks, CDA, CU. Het is best mogelijk dat als ze uit de politieke mode raken de rechts-extremen, als ze tegen die tijd min of meer stabiel en equivalent zijn, 1 populistische partij vormen. (En je hoeft niet bij voorbaat aan te nemen dat dat nooit zal lukken. In de jaren 70 gunden de maoisten en de stalinisten elkaar ook het licht in de ogen niet.) Dat het fenomeen steeds erger wordt staat dus nog te bezien.

Ten tweede hoeft politieke fragmentatie niet noodzakelijk tot instabiliteit te leiden. Als je kijkt naar de jaren negentig en het paarse kabinet had je toen de CD, twee aparte ouderenpartijen, drie kleine christelijken en het debiele broertje van de PvdA aka de SP was er toen ook al. Toch kijken we nu terug op de paarse jaren als een tijd waarin er juist te weinig onrust en debat was. Het fenomeen hoeft dus geen probleem te zijn.

[captain crash]

Ten derde hoeft politieke fragmentatie ook geen probleem in de zin dat mensen en meningen niet meer vertegenwoordigd zijn - immers, we denken nu zelfs aan de goudvissen. Wat Trutgras zegt is verder helemaal waar, het is vaker zo geweest en het heeft zichzelf vaker opgelost. Dat er vervolgens in dit land geen echte besluiten genomen worden ligt misschien inderdaad aan het systeem maar is geen recent probleem. Denk aan wat men met de doorbraak wilde bereiken, en niet bereikt heeft. Er zijn al vaker voorstellen geweest dat dit land eigenlijk drie partijen zou moeten hebben, of zelfs twee zoals in de VS (en Horck, jij weet netzo goed als ik hoe slim mensen zijn die Nederland met de VS gaan vergelijken). Ik denk zelf in alle eerlijkheid dat het probleem van de fragmentatie een hype is. Het probleem dat er in dit land geen echte besluiten genoemen worden niet, maar dat is al veel ouder...en tot op hede nooit opgelost. Zie niet snel gebeuren dat het nu wel zou lukken. In alle eerlijkheid, wat is er nu anders dan 10, 20, 30, 40 of 50 jaar geleden?

[Aaargh]

helaas kan ik niet iets heel speciaals en heb ik net iets te veel wortels in Nederland geslagen om nog snel even te emigreren;
als ik tien jaar jonger was, zonder hypotheek en vaste baan, dan wist ik het wel...
misschien kan ik over een jaar of 6 nog een expat-baan in de wacht slepen in een of ander Chinees-sprekend gebied...

Wij hebben een appartmentje in Hong Kong. Afbetaald. Ik heb een eigen bedrijfje, hypotheek en we willen nu projectmatig gaan plannen om te kijken of we voor een langere periode naar Hong Kong kunnen verhuizen. Dan wil ik mijn huis hier verkopen en misschien een vakantie-woning kopen in NL. Maar het lijkt allemaal gemakkelijk maar er zitten nog zoveel haken en ogen aan.

Het liefst zou ik een appartementje in Belgie (Antwerpen) willen hebben om niet continue verneukt (pardon my french) te worden door de NL-overheid. Maar ook dat is niet zo ff geregeld. Moet ik mijn bedrijfje verhuizen. Mijn vrouw heeft alleen een verblijsvergunning voor NL. Het zal allemaal erg veel geregel inhouden...

[captain crash]

En daarbij zal je dan ontdekken dat het in Belgie niet veel beter is...het gras aan de overkant van de grens is altijd groener dan hier...ken zat Belgen die hierheen willen komen...en Nederlanders die daarheen willen...en Duitsers die hierheen willen...en Nederlanders die naar Duitsland willen. Misschien zijn we ook wel gewoon ontzettend ontevreden...maar daar gaat dit topic niet over.

[Aaargh]

Het probleem dat er in dit land geen echte besluiten genoemen worden niet, maar dat is al veel ouder...en tot op hede nooit opgelost. Zie niet snel gebeuren dat het nu wel zou lukken. In alle eerlijkheid, wat is er nu anders dan 10, 20, 30, 40 of 50 jaar geleden?

Ik zit er wel eens aan te denken (ik denk veel, minder actie) om een viruele partij op te richten. Lijst Aaargh! hehehehe... Het eerste waar ik voor zou staan is: 'De roadmap van Nederland' Een plan die aangeeft waar Nederland naar toe gaat op de langere termijn. Een plan waar de grote partijen (het liefst alle partijen) achter gaan staan. Een general direction waar we naar toe kunnen werken. Een plan waar een stabiele en betrouwbare overheid van ontstaat. En dus niet een overheid die plannen maakt, halve wege de regeringsperiode in wordt gevoerd, om vervolgens door de volgende regering weer te worden teruggedraaid. Vele uiteenlopende onderwerpen dienen een lange termijn visie te hebben anders blijven we maar patchen en aanklungelen.

Het is zo belangrijk voor bedrijven en burgers om te weten wat ze kunnen verwachten van hun overheid. Het is elk jaar maar weer hopen dat je koopkracht behoudt...Treurig.

[captain crash]

mijn vader is ooit afgestudeerd met als onderwerp "tweede luchthaven in Nederland"...dit was in 1974. Later is hij als ambtenaar betrokken geweest bij vijf rapporten over de mogelijkheid van zo'n luchthaven, een project om een waterkrachtcentrale in Limburg te bouwen, de tweede maasvlakte, verschillende spoorlijnen...en dat alles tot 1988. Hij is sinds zijn vertrek bij de overheid volledig overuigd van het feit dat je via de politiek op dit gebied niets bereikt. En dat zie je ook steeds meer. In het noorden heeft het bedrijfsleven een aantal wegen bekostigd die er moesten komen maar waar geen gled voor was. Ditzelfde gaat nu gebeuren met de spoorlijn tussen Heerenveen, Drachten en Groningen. Als die er eenmaal ligt komt de verbinding naar Amsterdam er ook nog wel eens van. In het zuiden is met nu heel concreet bezig met een HSL verbinding naar Dusseldorf, ook niet bekostigt door de landelijke politiek maar voornamelijk door bedrijfsleven, provincie en lokale overheden...die kant zal het als het om deze problemen gaat steeds meer opgaan. Tjah, je bouwt er alleen geen tweede luchthaven mee...

[Aaargh]

mijn vader is ooit afgestudeerd met als onderwerp "tweede luchthaven in Nederland"...dit was in 1974. Later is hij als ambtenaar betrokken geweest bij vijf rapporten over de mogelijkheid van zo'n luchthaven, een project om een waterkrachtcentrale in Limburg te bouwen, de tweede maasvlakte, verschillende spoorlijnen...en dat alles tot 1988. Hij is sinds zijn vertrek bij de overheid volledig overuigd van het feit dat je via de politiek op dit gebied niets bereikt. En dat zie je ook steeds meer. In het noorden heeft het bedrijfsleven een aantal wegen bekostigd die er moesten komen maar waar geen gled voor was. Ditzelfde gaat nu gebeuren met de spoorlijn tussen Heerenveen, Drachten en Groningen. Als die er eenmaal ligt komt de verbinding naar Amsterdam er ook nog wel eens van. In het zuiden is met nu heel concreet bezig met een HSL verbinding naar Dusseldorf, ook niet bekostigt door de landelijke politiek maar voornamelijk door bedrijfsleven, provincie en lokale overheden...die kant zal het als het om deze problemen gaat steeds meer opgaan. Tjah, je bouwt er alleen geen tweede luchthaven mee...

Daarom zou ik het ook als een belangrijk agenda punt op de lijst zetten. Want juist de overheid kan de juiste impuls geven. Je geeft precies aan dat de overheid in gebreke blijft m.b.t. de visie van NL.

Tweede Maasvlakte
Deze is bijna klaar om ingebruik te nemen. Maar eigenlijk twee/drie jaar te laat. Gemiste kans.

Snelle treinverbinding Noord NL/Randstad.
Ik ben een Groninger in hart en nieren. En ik denk dat jij wel weet hoeveel extra onvrede er leeft in 't Noorden en vooral in het Groningse over dit onderwerp. Er mag geen cent naar het Noorden verdwijnen terwijl 'ons' dat jaren terug al is beloofd. Het bedrag is steeds kleiner geworden en nu is de kans groot dat Almere er mee vandoor gaat onder het motto:"Als de knooppunten tussen Almere en Amsterdam worden aangepakt is dit ook in het voordeel van 't Noorden". Terwijl een snelle treinverbinding een echte ontsluiting voor 't Noorden zou betekenen en dit een impuls zou zijn voor de regio. "Wonen in het rustige Noorden, werken in de Randstad".

Straks ff een nieuw topic openen. Ik zit eigenlijk dit topic een beetje omzeep te helpen. Mijn excuses... Ik zal eerst een bijdrage leveren aan dit topic om het weer de juiste richting op te helpen....

[Aaargh]

On-topic:

Ideeën over het invoeren van een kiesdrempel? Of zijn er alternatieven?

Zo, een zwaar onderwerp. Ik ben persoonlijk een voorstander van een overheid die verder kijkt dan 2 of 4 jaar. Minder partijen zouden iets meer continueiteit kunnen opleveren. Iets wat we zeker nodig hebben in NL. Het is dan wel hopen dat er binnen partijen meerdere stromingen ontstaan die in het openbaar durven te discusseren en het oneens met elkaar durven te zijn.

Wat ik eigenlijk mis in onze politiek is een extra orgaan (mij part 1 persoon die zich hier mee bezig houdt) wat Politieke Partijen dwingt om hun visie te openbaren richten de toekomst van NL. Dat partijen een andere invulling geven aan het leiden van het land kan ik mee leven. Doch denk ik dat de partijen gezamelijk met een soort roadmap moeten kunnen komen. Een leidraad waar Nederland naar toe werkt.

[Jim]

@Jim: De vergelijking met een bedrijf gaat mank omdat overheid per definitie een dwingend monopolie is. Klanten kunnen er niet voor kiezen om het product Burgerschap te kopen of niet. Je krijgt het, en je moet het ermee doen. Ook als je niet stemt ben je gehouden aan wetten en belastingen.

Dat had ik inderdaad nog beter af moeten schermen/ verduidelijken. De overheid is een dwingend monopolie maar de politiek waar het hier om draait eigenlijk niet, vrijwel iedereen mag mee denken en doen en partijtjes beginnen. De politiek is in die zin een oligopolistische markt. De marktvorm heeft niet zozeer invloed trouwens mijns inziens. Ook gaat het niet om rechten of plichten van beide zijden.

De fout in het politieke bestel bevindt zich in het systeem achter de partijen. Door een verandering in processen binnen de overheid, door het te laten werken als een consultancy bedrijf bijvoorbeeld (met wel wat extra bedachtzaamheid natuurlijk), zal (ook!) het partij bestel veel beter in staat zijn haar (/onze) ideeen daadwerkelijk kracht bij te zetten, te focussen en sneller in te spelen op de samenleving.

Hiermee bedoel ik dan niet alleen de standaard problemen van de maatschappij maar ook vooral de vorm/manier waarin de politieke partijen bestaan en besluiten worden genomen.

Je hebt het over vernieuwingen en veranderingen in grote lijnen. Maar wat betekent dat nou concreet? Een gekozen premier? Kiesdrempel? Stemmen op coalities? Een ander formatieproces? Postbus 51 spotjes om de politieke cultuur te veranderen?

Als je inzet op een spontane massale mentaliteitsverandering waarbij amtenaren vanzelf beter gaan nadenken en harder werken, dan moet ik zeggen dat ik dat niet zie gebeuren. En dan nog zie ik niet hoe het maken van coalities er makkelijker van zou worden.

Het gaat hier om een intern probleem, dat valt moeilijk op te pakken door genoemde externe uitingen.
Maar niemand ziet zo'n omslag snel gebeuren inderdaad en de politiek zelf al helemaal niet, als gezegd (wie snijdt zichzelf nou in de vingers?). Het zal allemaal uiterst uitgekiend gebracht moeten worden (intern!), maar hoe het precies te implementeren is niet zo belangrijk hier. Welke grote lijn, dat is wel de hamvraag natuurlijk.

Note dat ik een broertje dood heb aan hoe de dingen werken bij de overheid, daar heb ik niet veel benul van.
Ik zal proberen een beeld te scheppen van waarom er een algemene verandering in de grote lijn zou moeten zijn, maar het is meer een 'management gevoel' ook wel de reden waarom ik er eerst maar niet aan begonnen ben het proberen te verwoorden.

Mijn redenering is alsvolgt (stel dat Horcks' stelling waar is): er is een probleem bij de overheid qua politieke partijen. Het probleem wordt in beginsel veroorzaakt door het overheidsbestel/ de politieke beleidsvorming. Er gaat weinig meer aan vooraf dat het eventueel veroorzaken zou mijns inziens.

Waar het politieke bestel erg op lijkt is de consultancy wereld (qua probleem aanpak dus vooral).
Er zijn verschillende (grote) problemen in de maatschappij die naar voren komen of ze worden geconstateert door de politiek (bijv. toekomst problemen). Men weet niet waar het probleem precies ligt danwel hoe het op te lossen, constant worden problemen gezocht, geformuleerd en aangepakt.

Vaak zijn dergelijke problemen goed op te pakken door ze verder te splitsen in kleinere problemen en ze, met de grote lijn in het oog, op te lossen. Ook is het aanpakken van een probleem door het uit te splitsen op verschillende beleidsgebieden handig. Tot zover niets nieuws wat betreft de overheid eigenlijk (concrete problemen, ministeries; die structuur ligt er in principe).

Waar het alweer moeilijker wordt is de interne problematiek. De overheid is log en kan niet makkelijk binnen de regels een nieuwe vorm van besturen aan nemen. Intern her-organiseren gaat traag en kost meer dan het opbrengt omdat het achterhaald is op het moment dat JP eindelijk achter zijn nieuwe bureau zit (her-organiseren gaat altijd gepaard met dure aanpassingen; het oog wil ook wat. maar daar ligt de essentie nooit en daarom mislukt 't ook weer vaak). Nieuwe partijen zijn 'zo gemaakt' maar het bestel achter de partijen en dan met name achter de regering blokken een effecient en effectief, daadkrachtig politiek bestel.

Consultancy bedrijven zijn wel iedere keer weer op relatief korte termijn in staat problemen te vinden, te analyseren, te verhelpen en dat naar veler tevredenheid. Het bedrijf blijft het bedrijf met een machtige 'backbone' en oogst (inter-)nationaal veel respect. Vaak zijn de bankrekeningen groter dan die van menig land. Waarom lukt het daar wel het goed te doen (en dan leggen we nogmaals de essentie van de politiek bij 'het vinden, definieren en oplossen van een probleem') en in het politieke bestel niet?

Nu was ik van plan te proberen het verschil tussen een consultancy bedrijf en de overheid in die zin te verklaren en zelfs misschien een soort oplossing aan te dragen, maar daar heb ik even geen lust meer zu. Bovendien zal dit wel weer wat stof opleveren .

Om in het algemeen nog wat onbewezen gevoel tot ondersteuning van verandering te verwoorden:
Door de eeuwen heen is het staatsbestel veranderd van niets tot een achterlijke kasteelheer en koning met belastingwensen naar een gedegen democratische monarchie. Die ontwikkeling moet zich doorzetten, niet perse door het oudste bestel ter wereld op te heffen maar wel door het anders, 'dynamischer' intern te organiseren.